de Gelderlandfabriek

Operatie Oranje


Zet je schrap voor Operatie Oranje

Weet je het nog? Op 30 april 1991 stond Culemborg (met Buren) internationaal in de schijnwerpers. Koningin Beatrix, met in haar kielzog de complete koninklijke familie, kwam naar de Betuwe om daar officieel Koninginnedag te vieren. In 2021 is dat 30 jaar geleden. Een mooi moment om herinneringen op te halen. Te meer omdat ook dit jaar wat nu Koningsdag heet niet massaal kan worden gevierd. Daarom: Operatie Oranje.

  • Openlucht foto-expositie op de Markt, het Chopinplein en het Koopmansgildeplein
    Foto-expositie in de etalages van de binnenstad
  • 26 april: online lezing over de relatie van het koninklijk huis en Culemborg door Voet van Oudheusden
  • 29 april: livestream De Avond Van… met organisatoren van en betrokkenen bij de Koninginnedag 1991
  • 30 april: online concert door Jeroen van Veen en Tom Sanderman
  • 1 en 2 mei: kinderspeurtocht ‘Lang Leve de Koningin’ door Theater De Fransche School en de Familiefabriek

Rode draad van het evenement is de fototentoonstelling. Van 23 april tot en met 2 mei zijn tientallen foto’s te zien op de Markt, het Chopinplein en het Koopmansgildeplein. De foto’s zijn op straat en in winkeletalages. Talloze momenten van het koninklijk bezoek op 30 april 1991, dat een kleine twee uur duurde, zijn vastgelegd. Veel Culemborgers waren er ter plekke getuige van.



Ouderen krijgen speciale aandacht. In zorgcentra worden gesprekstafels gehouden, waar bewoners aan de hand van foto’s ervaringen uitwisselen.


Voor kinderen van de basisschool is 1 en 2 mei een speurtocht langs de plaatsen in de binnenstad waar in 1995 de film Lang leve de Koningin is opgenomen.

En dan de livestreams, te beginnen op 26 april als Jan Hoogendoorn namens Voet van Oudheusden vertelt over de historische band – sinds 1748! – tussen de Oranjes en Culemborg. Nog altijd is koning Willem Alexander graaf van Culemborg.
Op 29 april wordt De Avond van Oranje uitgezonden, een enerverende talkshow waaraan wordt meegewerkt door onder anderen oud-burgemeester Mieke Bloemendaal, uitgever Arnold Verschoor van de Culemborgse Courant, bestuurslid Theo van Sterkenburg van Culemborg en Oranje, stadsdichter Ria van Koppen, ras-Kuilenburgse Els van den Hooff en de huidige burgemeester Gerdo van Grootheest.

Kollem van Els:

Mijn herinneringe aon koninginne/koningsdag

Waddet veur mijn betèken is nieso gauw gezeet want ik hedden herinnering van 74 jaor aon die feeste. Toen Willeminao trug kwam ût Engeland wazzik 5 jaar en wazzet schijnbaor fees asse jaoreg was. Wa míjn bij blef hange van vroeger waore de aubaodes veur ’t stadhuis ennet ringerijje ôp de Mart. Dan ginge de deftege koetse van de boere deur de Slotstraot de Ridderstraot in, dan deur de karrekstraot langs v Aovezaath de Mart ôp en dan in volle draf ôppet rinchie of- die ôp goeie hôgte hông.

’t Perd wier strak gehouwe en de defteg aongeklede  boerevrouw me 1 oog dich al vroeg begon te mikke mette priem en…meeestal miste… en da ging zo jaor nao jaor, altijd spannend. De rood/wit/blauwe vlagge deeje iets memme, dan doggik altijd aon ‘Waor In Bronsgreun Eikehout’ of ‘Waor De Blanke Top Der Duine’ en dan wazzik as keind altijd al ontreurd…want da ging over óns landjie wa bevrijdt was en daor ha veur mijn oranje àgelek  niks mee te maoke want die waore arreges anders.

Toen kwam Juliaonao, die altijd ’n plekkie imme hart had en nóg het. Da lieve minsie zaggik graog ôppet bordes metter heule femilie, iedereen hiel van der en watter achter de rondedenderems lee wouk ginens wete…Ze kwam nûr Kuilenbûrg in 1952 veur de Riebeeckfeeste en de stad liep ût, ikke nie, ik bleef bij moeder die ziek was. Toemme vaoder mette trein van ze warrek kwam hattie ze kanne zien ôppet hoekie van de Zanstraot mûr dadeetie  nie want hij ging liever nûr me moeder, das liefde hé?

Ik geniet nog ak aon die TV -ûtzending denk:  dasse Berhard zo ope aon de tand voelde, witjiet nog? Ah, pitteg weffie wazzet die alles deurhad mûr gelèf wier deur alles waddet bèter doch te wete. Asse vroege ‘hoe dasse aogesproke wouw worde’ zeese:  zeg maar mevrouw!

Toen gafse de ‘pijp aon Maorte’ oftewel de kroon aon Trix die me varreve der zichbaore rollechies spulde en toen iemand is aon héur vroeg ‘hoe ze heur moste noeme’ zeese: “zeg maar majesteit”

Jao kik, der was nou eenmaol verschil wûr, niettan? 

Trix was in 1991 in Kuilenbûrg, ik keek TV want dan zitjie erste rang zonder gedouw, mûrren warrem bakkie koffie ijje hand  me 2 stroopwaofels.  Ik wit nog da onze borregemeester Mieke Bloemendaol en Trix der zó mooi ûtzaoge, hullie grài in díe kleure stonde zó goed bij mekaor en de hoedjies zo kitteg ôp der jônge koppies…das niette vergète.

En laoter…ieder jaor al die kraompies in de stad me duuzende minse die gezellegheid meebringe en de keinder der spullegoedjies wille verkope.

En sins dakken lintjie kreeg maggik ieder jaor ôppet stadhuis ’n lekker bakkie koffie medden gebakkie kômme ète mûr.. dan mujje wél je lintjie ôpspelde en da doek dan ónder me revèr…Onze borregemeesters proostte dan meddons ennen oranjebittertie, dan is de stemming ôpperbes al hakket medden carrenevals-pilsie bèter gekanne….mûr…dan lekker kletse me alle minse diemme teuge kwamme – dawazzen veurrech watter nou nie in zat ivm z.g. vires?

We krege wél ’n tegoedbon veur 2 tômpoeze van Verhallen, lief hé! Dankiewel borregemeester.

Nou is Willem de koning en hij doe alles wattem goeddunk, wannie altíjd goed ûtpak, ’t is net ’n mins! Binnekort worde de bosse weer ofgeslote ômdattie gû jaoge en da vein ik bes en astie nouw alléén mûr ôp muize schiet ister niks aon de hand….

Hij zawwel keihard warreke want hij is steenrijk, ôk ze moeder, die is zellefs miljardèr, jaohao je mu wél van koninkleke huize zijn en veural inzich hebbe hoor, dán pas worrie rijk. Ik wenstem nog veule mooie koningsdaoge toe, me veul wijsheid en inzich.

Lieve minse, Ik wens jûlle ’n mooi jaor vadders, me veul gezondheid en veural me veul gezellegheid saome!


Als finale is er 30 april een Oranjeconcert met meesterpianist Jeroen van Veen en saxofonist Tom Sanderman. Alle livestreams beginnen om 20 uur en zijn te zien via deze site.

Operatie Oranje is een initiatief van de Gelderlandfabriek en wordt uitgevoerd samen met Culemborg en Oranje, theater De Fransche School, Voet van Oudheusden, ELKWelzijn, de Familiefabriek en De Vrijstad Drukker.

Het evenement komt stand met steun van de gemeente Culemborg, Ondernemers Fonds Culemborg, CV
Parijsch, Studio LEK en Cultuurfonds Culemborg.

Koningin Wilhelmina, net gearriveerd per trein. Voor de Gelderlandfabriek. Kort na 3 juli 1934, het overlijden van Prins Hendrik.
Daarom in het wit, als teken van rouw.

Maker onbekend, afkomstig van Regionaal Archief Rivierenland